Mostki koło Suchedniowa 22 marca 2025 roku

Mostki to niewielka miejscowość położona przy trasie łączącej Suchedniów z Parszowem i dalej Wąchockiem. Dziś Mostki słyną głównie z malowniczo położonego zalewu na rzece Żarnówce - dopływie Kamiennej. Zalew można obejść ścieżką wokół. Przy zalewie znajduje się niewielka plaża, po przeciwnej stronie las, przez który przechodzi zielony szlak pieszy ze Skarżyska-Kamiennej na Wykus (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/rezerwat-wykus-23-sierpnia-2023-roku.html).

Mostki przez stulecia zapisywały się jednak znacząco na kartach historii regionu, dlatego warto przytoczyć kilka faktów. Ziemie od Kielc po Radom od zawsze słynęły z zasobności w metale. Już w starożytności mieliśmy dymarki, w średniowieczu wydobywano i przetapiano chociażby cenną galenę, rudę ołowiu (https://dariipodroze.blogspot.com/2025/01/sciezka-geologiczno-kruszcowo-gornicza.html). Oprócz zasobności w metale przez region przepływały liczne rzeki dające idealne warunki do napędzania urządzeń stosowanych w hutach, wielkich piecach, a lasy Puszczy Świętokrzyskiej dawały drewno i węgiel drzewny wykorzystywane w produkcji energii dla potrzeb przemysłu. Dało to podwaliny do zawiązania Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Tak było m.in. w Bobrzy (https://dariipodroze.blogspot.com/2024/04/ruiny-zakadu-wielkopiecowego-w-bobrzy-2.html) i Samsonowie (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/03/ruiny-huty-jozef-w-samsonowie-koo-kielc.html) nad Bobrzą, w Kuźniakach nad Łososiną (https://dariipodroze.blogspot.com/2024/05/ruiny-wielkiego-pieca-w-kuzniakach-31.html), Starachowicach nad Kamienną (https://dariipodroze.blogspot.com/2024/03/muzeum-przyrody-i-techniki-w.html). Także Żarnówka w Mostkach napędzała Wielki Piec należący do biskupów krakowskich mających swoją siedzibę w Kielcach.

Kuźnica istniała tu już w XVI wieku. Piec przeszedł na własność Skarbu Państwa po 1789 roku. Produkowano tu przede wszystkim amunicję na potrzeby licznych powstań i zrywów narodowych. Wszystko skończyło się w 1903 roku za sprawą powodzi, która uszkodziła urządzenia. Wówczas odkryto już możliwości dające spalanie węgla kamiennego, zaczęto inwestować w przemysł Zagłębia Dąbrowskiego i Staropolski Okręg Przemysłowy stracił na znaczeniu. Dziś po piecu w Mostkach nie ma już śladu. Zachowały się jednak dwa zabytki. Pierwszym z nich jest górujący nad zalewem dworek - aktualnie siedziba Wiejskiego Domu Kultury, oryginalnie XIX-wieczna siedziba Dyrekcji Wielkiego Pieca i pierwszej na ziemiach polskich wyższej uczelni technicznej, Szkoły Akademiczno-Górniczej założonej przez Staszica (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/paac-biskupow-krakowskich-w-kielcach-10.html).

Obejrzeć też można zabytkowy jaz wodny - urządzenie znajduje się na Świętokrzyskim Szlaku Zabytków Techniki. To właśnie owo urządzenie hydrotechniczne piętrzyło wodę Żarnówki. Dziś oczywiście obudowane jest nową zaporą i bardziej współczesnymi rozwiązaniami.