Zalipie 26 września 2022 roku

We wrześniu ubiegłego roku podczas podróży w Pieniny postanowiłam wydłużyć nieco trasę przejazdu i "zahaczyć" o Zalipie. Jest to niewielka wieś w województwie małopolskim, ale tuż przy granicy ze świętokrzyskim, właściwie zaraz za Ponidziem, nieopodal Wiślicy. Osada słynie z pięknie wymalowanych domów. Zobaczcie sami:

Skąd się wzięły tak charakterystyczne dekoracje domostw i obejść? Tradycja malowania sięga XIX wieku, kiedy to kobiety próbowały zadbać o estetykę okopconych chałup. Używano wtedy bowiem otwartych palenisk do ogrzewania mieszkań i przygotowywania posiłków, a sadza pokrywała czernią wnętrza. Kobiety starały się niewielkim kosztem poprawić ich wizerunek, malowały zatem kwiatowe wzory. Z czasem dekorowanie wnętrz przeniosło się na zewnętrzne ściany budynków oraz inne obiekty gospodarcze, a kobiety z prac malarskich urządziły swego rodzaju konkurs prześcigając się w pomysłach. Tradycja przetrwała dziesięciolecia, a z czasem postanowiono chronić prawnie dziedzictwo wsi.

Największa orędowniczka przyozdabiania domów, artystka Felicja Curyłowa, zorganizowała coroczny konkurs malarski - i choć Curyłowa nie żyje od przeszło 40 lat, to odbywa się on po dziś dzień. Ponadto jej zagroda została przekształcona w filię Muzeum Etnograficznego w Tarnowie. W centralnej części wsi mieści się też Ośrodek Kultury z tzw. Domem Malarek.

Sprawdźcie, jakie obiekty oprócz domów są udekorowane kwiecistymi wzorami:

Niestety traf chciał, że do Zalipia zawitałam przejazdem w poniedziałek, w dodatku pod koniec września, a zatem po sezonie. Zagroda Curyłowej była zamknięta dla zwiedzających, we wsi brakowało infrastruktury turystycznej - choćby punktów gastronomicznych. Pogoda także nie sprzyjała, było pochmurno, mżyło, wiało. Niewątpliwie aura wpłynęła na ogólne wrażenie. Kolejne obejścia można było obejrzeć tylko na zasadzie luźnego spaceru dookoła wsi. 

Podsumowując: W takiej właśnie kategorii polecam Wam Zalipie. Gdybym miała jechać tam specjalnie, to raczej uznałabym, że nie warto. Bardzo kibicuję tego typu miejscom, ale w Zalipiu poczułam pewien niedosyt. Zabrakło jakiejś narracji spajającej ludową sztukę z lokalną historią, położeniem geograficznym czy planami na dalszy rozwój.