Sandomierski pomnik historii 18 sierpnia 2023 roku

Jedną z najważniejszych form ochrony zabytków w Polsce jest lista pomników historii. Aktualnie znajduje się na niej 125 obiektów lub zespołów obiektów o szczególnym znaczeniu dla kultury kraju. O randze wyróżnienia niech świadczy fakt, że o wpisie na listę pomników historii decyduje rozporządzenie Prezydenta RP poprzedzone wnioskiem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomnik historii musi cechować się dużymi wartościami historycznymi, artystycznymi i naukowymi, a także być utrwalony w świadomości społecznej. Nic więc dziwnego, że na liście pomników historii w 2017 roku znalazł się historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy miasta Sandomierz.

Co ciekawe, większość punktów na liście pomników historii stanowią pojedyncze obiekty, całe zespoły miejskie należą do rzadkości. Uzasadnionym jest zatem, aby zwiedzać Sandomierz właśnie szlakiem pomnika historii. Ja wycieczkę rozpoczęłam od Zamku w Sandomierzu (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/10/zamek-w-sandomierzu-18-sierpnia-2023.html). 

Następnym odwiedzonym przeze mnie obiektem był późnoromański kościół św. Jakuba, jedna z najstarszych ceglanych świątyń w Polsce i jeden z pierwszych klasztorów dominikańskich na świecie (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/koscio-sw-jakuba-w-sandomierzu-18.html).

Nieopodal kościoła św. Jakuba zlokalizowane są wąwozy lessowe, m.in. Wąwóz Królowej Jadwigi, która ponoć osobiście w nim wielokrotnie bywała. Wąwozy stanowią krajobrazowy element sandomierskiego pomnika historii (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/wawoz-krolowej-jadwigi-w-sandomierzu-18.html).

Następnie udałam się do Katedry Narodzenia NMP (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/11/katedra-narodzenia-nmp-w-sandomierzu-18.html). To przepiękny gotycki kościół, rozbudowany i wyposażony głównie w dobie baroku, z unikatowymi polichromiami i malunkami w stylu bizantyjsko-ruskim, sięgającymi początku XV wieku.

Po drodze z Katedry na Rynek minęłam jeszcze Collegium Gostomianum. Pierwotnie było to kolegium jezuickie, a dziś jest jedną z najstarszych wciąż działających szkół w Polsce - od 1602 roku! Aktualnie w murach mieści się I Liceum Ogólnokształcące w Sandomierzu. Na uwagę zasługuje renesansowa architektura gmachu, z charakterystycznymi attykami, bodaj najbardziej polskim detalem architektonicznym.

Attyki na renesansowym budynku znajdziemy także u zwieńczenia Ratusza. Choć obiekt sięga gotyku, to właśnie w epoce renesansu został rozbudowany i w tym stylu oglądać możemy go do dzisiaj. Ratusz znajduje się na Rynku otoczonym geometryczną siatką ulic - to pamiątka po lokowaniu polskich miast na prawie niemieckim, głównie magdeburskim. Do piwnic Ratusza prowadzi sandomierska Podziemna Trasa Turystyczna (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/08/podziemna-trasa-turystyczna-w.html).

Elementem zaliczanym do pomnika historii są również średniowieczne mury miejskie otaczające śródmieście Sandomierza wraz z Bramą Opatowską. To właśnie w tym miejscu zakończyłam zwiedzanie centrum miasta.

Podsumowując: polecam zwiedzanie Sandomierza szlakiem pomnika historii. Pozwoli Wam to nie przeoczyć ważnych z punktu widzenia historii, kultury i sztuki, a także istotnych krajobrazowo obiektów. W województwie świętokrzyskim znajduje się jeszcze kilka pomników historii, m.in. dawny Pałac Biskupów Krakowskich (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/paac-biskupow-krakowskich-w-kielcach-10.html) i Katedra Wniebowzięcia NMP w Kielcach (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/10/katedra-wniebowziecia-nmp-w-kielcach-10.html), pobenedyktyński zespół klasztorny Świętego Krzyża wraz z przedchrześcijańskimi obwałowaniami (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/swiety-krzyz-19-sierpnia-2023-roku.html), Pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z kompleksem parku i zabytkową aleją lipową w Oblęgorku (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/muzeum-henryka-sienkiewicza-w-oblegorku.html) czy ruiny Zamku Krzyżtopór w Ujeździe (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/08/zamek-krzyztopor-5-wrzesnia-2021-roku.html).