Kościół św. Jakuba w Sandomierzu 18 sierpnia 2023 roku

Czy wiecie, że w Polsce, a konkretnie w świętokrzyskim Sandomierzu, znajduje się jeden z najstarszych ceglanych kościołów w Europie, będący jednocześnie jednym z najstarszych klasztorów dominikańskich na świecie, założonym zaledwie 10 lat po zawiązaniu zakonu? To ufundowany przez Odrowążów Kościół św. Jakuba w Sandomierzu. Tak wygląda z traktu prowadzącego na Wzgórze Staromiejskie zwane też Jakubowym (od imienia patrona świątyni) z Zamku Królewskiego, także zwanego drogą św. Jakuba inspirowaną słynną drogą św. Jakuba do Santiago de Compostela, a w Polskiej wersji prowadzącą z królewskiego Sandomierza do królewskiego Krakowa:

Budynek powstał na początku XIII wieku na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła pochodzącego prawdopodobnie z przełomu tysiącleci i będącego jednym z najstarszych kościołów chrześcijańskich w Polsce. Od 800 lat praktycznie nigdy nie został poważnie uszkodzony, podziwiać więc możemy właściwie oryginalną bryłę. W architekturze był to okres przejścia z epoki romańskiej do epoki gotyckiej. Kościół św. Jakuba określa się zatem jako późnoromański (półkoliście zakończone wnęki okien, przypory), wczesnogotycki (sklepienia krzyżowo-żebrowe, nad nawą główną przysłonięte drewnianym stropem, ale nad prezbiterium widoczne, ze stiukowymi renesansowymi dekoracjami) lub romańsko-gotycki. 

Popatrzcie, jaki wspaniały ceglany dekorowany fryzem arkadowym portal zaprasza nas do wejścia:

Do świątyni dobudowana została w XIV wieku gotycka dzwonnica widoczna za zasadniczą bryłą Kościoła. W dzwonnicy znajdują się jedne z najstarszych dzwonów w Europie - Piotr z 1314 roku i Jan z 1389 roku:

A na początku XVII wieku do Kościoła św. Jakuba dobudowano późnorenesansową/ wczesnobarokową kaplicę inspirowaną kaplicą zygmuntowską na Wawelu, wewnątrz wykończoną w stylu późnobarokowym/ rokokowym. Obraz w ołtarzu przedstawia scenę pogromu kilkudziesięciu dominikanów zamordowanych w czasie II najazdu mongolsko-tatarskiego na Sandomierz. Szczątki braci znajdują się w kaplicy zwanej Kaplicą Męczenników Dominikańskich:

Na początku XX wieku wnętrze kościoła, przez stulecia zdobione, zostało celowo "postarzone", zre-romanizowane, by przywrócić oryginalny ascetyczny średniowieczny charakter. Od 2017 decyzją Prezydenta RP roku Kościół św. Jakuba jest jednym z elementów sandomierskiego pomnika historii. Do ciekawostek można zaliczyć, że w świątyni wielokrotnie bywała Królowa Jadwiga, w czasie pobytów spacerowała w sąsiadującym z terenem Kościoła wąwozem, nazwanym później od jej imienia Wąwozem Królowej Jadwigi (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/09/wawoz-krolowej-jadwigi-w-sandomierzu-18.html). A dominikanie prowadzą na zboczach Wzgórza Staromiejskiego winnicę:

Podsumowując: zwiedzając Sandomierz nie zapomnijcie o Kościele św. Jakuba - perełce architektonicznej i historycznej!