Białogon w Kielcach 6 lipca 2024 roku

W pewne upalne popołudnie w lipcu ubiegłego roku wybrałam się na spacer w okolicach doliny Bobrzy w Kielcach (https://dariipodroze.blogspot.com/2024/09/dolina-bobrzy-w-kielcach-6-lipca-2024.html). Startem i metą było dla mnie wówczas osiedle Białogon, na tyle interesujące, że zasługuje na oddzielny tekst.

Białogon sięga początku XVII wieku, kiedy to z osady rolniczej przekształcił się w osiedle przemysłowe. Hutę miedzi i ołowiu wznieśli tu Franciszek i Piotr Konieccy. Znacząca jej rozbudowa miała miejsce na początku XIX wieku, dzięki Stanisławowi Staszicowi, który ulokował w Białogonie hutę "Aleksandra" produkującą miedź, srebrne monety, żeliwo, a w okresie powstania listopadowego także lufy armatnie, pociski artyleryjskie i karabiny. Kolejna ważna przebudowa fabryki to już początek XX wieku i jej modernizacja. Zaczęto produkować maszyny i narzędzia rolnicze. Ostatnia zmiana to już rok 1966, kiedy dawną hutę przekształcono w Kielecką Fabrykę Pomp Białogon, a wieś włączono w granice miasta Kielce. Fabryka pod tą nazwą działa do dziś.

Wokół fabryki mnóstwo jest zabytkowych tablic, pomników. Znajduje się ona na Świętokrzyskim Szlaku Zabytków Techniki. 

W pobliżu fabryki, w niewielkim parku znajduje się popiersie Stanisława Staszica.

A na przeciwko - zabytkowy kościół Przemienienia Pańskiego. To jeden z elementów Świętokrzyskiego Szlaku Zabytków Drewnianych. Kościółek wzniesiono na początku XX wieku w modnym wówczas stylu zakopiańskim. Darczyńcami byli mieszkańcy parafii przy wsparciu fabryki. Autorem projektu był architekt Mateusz Galas. Dach świątyni kryty jest gontem, a na gmach składają się kruchta, nawa główna z transeptem zakończona prezbiterium, dwie nawy boczne. Całość domyka wieża, obok także drewniana dzwonnica i również drewniane, zabytkowe ogrodzenie. Niestety na co dzień kościółek jest zamknięty, wejść do środka można tylko w niektóre święta, obecnie pełni jedynie rolę reprezentacyjną, a nabożeństwa odbywają się w nowym kościele pod tym samym wezwaniem.

Warto na koniec wspomnieć, że na Białogonie znajduje się jeszcze kilka znaczących zakładów pracy, skwery, szkoła, przedszkole, zabytkowe domy osiedla robotniczego, Dom Harcerza, a także Sala Królestwa pięciu kieleckich zborów Świadków Jehowy. Przechodzi tędy czerwony szlak pieszy z Chęcin do Kielc (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/03/szlak-z-biaogonu-na-karczowke-w.html), a nieopodal znajduje się rezerwat przyrody Biesak-Białogon (https://dariipodroze.blogspot.com/2023/07/rezerwat-biesak-biaogon-16-wrzesnia.html). Na koniec ciekawostka. Skąd ciekawa nazwa - Białogon? Ponoć podróżni przemierzający szlak kupiecki przechodzący przez dolinę Bobrzy zwracali uwagę na mieniące się w słońcu i przez to przypominające białe, ogony bobrów zamieszkujących Bobrzę i Staw Białogoński. Zaczęli nazywać osadę Białymi Ogonami, którą to nazwę później skrócono do Białogonu.

Podsumowując: warto wybrać się na Białogon i świadomie obejrzeć jego zabytki.